Khi cai sữa cho trẻ, người mẹ cần chú ý tiến hành từng bước đồng thời với việc tăng thêm thức ăn phụ, giảm thiểu số lần cho con bú, thời gian cho con bú để tránh cho trẻ cảm giác bị hẫng hụt và khó chịu do thèm sữa mẹ.
Thông thường, trong khoảng thời gian từ 4 – 6 tháng tuổi trẻ không cần ăn thêm gì vì trong sữa mẹ đã có đầy đủ chất dinh dưỡng để trẻ phát triển, bên cạnh đó sữa mẹ còn chứa những yếu tố quan trọng bảo vệ cơ thể mà không một thức ăn nào có thể thay thế được. Khi trẻ ngoài 6 tháng tuổi, có thể tiến hành cho trẻ ăn dặm bằng bột, cháo (phải có thịt, cá, trứng, dầu, mỡ, rau quả tươi để đủ dinh dưỡng). Khi trẻ được 12 tháng tuổi, công năng tiêu hóa của dạ dày và ruột của trẻ dần dần hoàn thiện, có thể cai sữa được nhưng để tận dụng nguồn sữa mẹ tốt nhất nên đến 18 – 24 tháng tuổi hãy cai sữa cho trẻ.
1. Cai sữa dần dần
Bạn nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với vú mẹ. Điều này không có nghĩa là cách ly với trẻ sẽ hiệu quả vì thay đổi lớn như vậy rất dễ làm ảnh hưởng đến tinh thần của trẻ. Việc cai sữa nên tiến hành từ từ, không cai sữa cho trẻ đột ngột dễ gây sang chấn tinh thần làm cho trẻ quấy khóc biếng ăn. Tăng dần số bữa ăn của trẻ thay cho số cữ bú mẹ giảm đi. Có thể thay sữa mẹ bằng một bình sữa bò, bột vị ngọt, bột vị mặn, cháo thịt cho đến lúc dứt hẳn.
2. Thực đơn cai sữa
Thực đơn của trẻ cần có đầy đủ chất xơ, vitamin, tinh bột, đạm, chất béo và và vi chất dinh dưỡng cần thiết khác, nhất là chất đạm (thịt, cá, trứng, đậu, đỗ…) chất béo (dầu, mỡ) và các loại rau quả chứa nhiều vitamin.
Khi mới cai sữa không nên ép bé ăn quá nhiều sẽ khiến bé có cảm giác khó chịu, dễ nôn, trớ và có tâm lý sợ ăn. Để bé ăn uống ngon miệng hãy chia thành nhiều bữa trong ngày và thường xuyên đổi thực đơn cho bé. Chú ý chế biến cho hợp khẩu vị của trẻ và thường xuyên thay đổi món để trẻ ăn được hết suất.
Phần lớn trẻ ở độ tuổi cai sữa dù đã mọc răng nhưng cơ nhai chưa phát triển toàn diện nên vẫn còn yếu, chức năng của hệ tiêu hóa cũng chưa hoàn thiện như người lớn nên thức ăn cho trẻ cần nấu nhừ, chín kỹ hoặc xay nhuyễn để bé không bị hóc, hấp thu tốt và dễ tiêu hóa.
Có thể kích thích sự ham thích của trẻ đối với các món ăn bằng cách để bé tham gia vào bữa ăn của cả gia đình. Không nên ép bé ăn sẽ trở thành áp lực, nỗi sợ cho bé. Nên chia thành nhiều bữa nhỏ và tạo không khí vui vẻ khi cho bé ăn.
Cần lưu ý: Không cai sữa cho trẻ khi trẻ bị ốm, nhất là khi trẻ bị tiêu chảy vì thức ăn thay thế trẻ chưa thích nghi được càng bị rối loạn tiêu hoá, dễ dẫn đến suy dinh dưỡng. Chú ý theo dõi phát triển cân nặng của trẻ trong thời gian cai sữa. Nếu thấy trẻ chậm tăng cân thì phải chú ý xem lại chế độ ăn và khả năng hấp thụ của trẻ và xin ý kiến tư vấn của bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng. Nếu có điều kiện nên cho trẻ uống thêm sữa công thức để tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.
